رهروان راه حق برای رسیدن به آرمان دلانگیز و فرجامین، ناگزیر باید از زینهها و منازلی عبور کرده تا حقیقت غایی را شهود کنند و به اشراق و روشنشدگی دست یابند. عارفان مسلمان از این مقامات و اودیه که رهرو از بدایت تا نهایت زیر نظر خضر راه و هدهد هادی باید طی کند، با تعابیر و ساختارهای مختلف، اما معنای واحد سخن گفتهاند. اگر در این منازل و میادین ناهمداستانی به چشم میخورد، یک دلیل آن استعدادهای مختلف رهروان و در نتیجه سلوک نایکسان ایشان است که باعث «اجمال و تفصیل» در بحث شده است؛ گروهی بر سبیل تنزل و جمعی دیگر بر سبیل ترقّی این مقامات و منازل را تبیین کردهاند و روشن است که برای هر یک از مبتدیان، سالکان و محققان (منتهیان) راه و منهاج ویژه خود است که بدان روی میآورند.
در این نوشتار، در گام نخست این زمینه با نگاهی فراگیر بررسی و سپس در گام دوم بهگونهای ویژه بر عطار نیشابوری درنگ خواهد شد و این زمینه بنیادین در شعر، اندیشه و آثار وی کندوکاو و همسنجی میشود. عطار رهایی را در معنای نابود شدن و محو گشتن تفسیر میکند. وی همچون دیگر پیران نخستین خراسان که وارث اندیشهها و گفتار آنان است، به فنای صفات بشری در صفات الهی باورمند است و در پاسخ به پرسش رهایی از چه؟ منشأ رنج و معضل انسان را هستی، خودی، ما و منی میداند. راه رهایی، مرگ و تولد دوباره و غایت سلوک عارفان، از خود رهایی و وصال (پیوند و دیدار دوست) است که منتهای همت و آرزوی سالکان حق و حقیقت است.
واعظی منفرد, سجاد, راستگوفر, سید محمد, آبسالان, محبعلی, & نصیری, محمد. (1399). هفت وادی تا رهایی ( با درنگ بر آراء عطار در منطقالطیر). پژوهش های عرفانی, 3(6), 71-91.
MLA
سجاد واعظی منفرد; سید محمد راستگوفر; محبعلی آبسالان; محمد نصیری. "هفت وادی تا رهایی ( با درنگ بر آراء عطار در منطقالطیر)". پژوهش های عرفانی, 3, 6, 1399, 71-91.
HARVARD
واعظی منفرد, سجاد, راستگوفر, سید محمد, آبسالان, محبعلی, نصیری, محمد. (1399). 'هفت وادی تا رهایی ( با درنگ بر آراء عطار در منطقالطیر)', پژوهش های عرفانی, 3(6), pp. 71-91.
VANCOUVER
واعظی منفرد, سجاد, راستگوفر, سید محمد, آبسالان, محبعلی, نصیری, محمد. هفت وادی تا رهایی ( با درنگ بر آراء عطار در منطقالطیر). پژوهش های عرفانی, 1399; 3(6): 71-91.