امام خمینی بر فصل پنجم مقدمه قیصری بر فصوصالحکم ابن عربی که در باب حضرات خمس است، تعلیقاتی نگاشته که برای فهم مقدمه قیصری از منظر ذوقیات عرفانی قابل تأمل است؛ چرا که امام به طور کلی فصوصالحکم را کتابی ذوقی میدانست. در ذوق عرفانی امام، اولین حضرت از حضرات خمس، غیب مطلق است که دارای اسمای ذاتی است و عالم آن نیز سرّ وجودی هر موجودی است. دومین حضرت، شهادت مطلق است و عالم آن عالم اعیان است. سومین حضرت، ارواح است و عالم آن، عالم عقول و نفوس است. چهارمین حضرت، حضرت مثال است و عالم آن، عالم ملکوت اسفل است. پنجمین حضرت، احدیت جمع اسمای غیبی و شهادتی است و عالم آن نیز کون جامع است. امام در مقابل کسانی که معتقدند با حرکت جوهری، شخصیت اشخاص در هر حرکتى از بین رفته و موجود جدید غیر از موجود معدوم قبلی است، میگوید هیولى خودش تحصلی ندارد و با متحصل، موجود مىشود و وحدت، کثرت، وجود و عدم تابع اوست و آن متحصل، صورت است؛ لذا صورت آن اشیایى که داراى نفوس مجردهاند، غیر متغیر و ثابت است و وحدت شىء با آن محفوظ بوده و آن صورت حافظ وحدات فرد است. از منظر امام هر اسمی از اسمای الهی جامع همه اسماء است و لذا شامل همه حقایق میشود؛ چرا که هر اسمی از اسماء با ذات الهی متحد است و همه اسمای الهی نیز با یکدیگر متحدند. بدینسان تحلیل، تبیین و نقد تعلیقات امام بر مقدمه قیصری هدف این مقاله است.