TY - JOUR ID - 119547 TI - مرگ‌اندیشی از منظر امام محمد غزالی و شیخ احمد غزالی JO - پژوهش های عرفانی JA - JMS LA - fa SN - AU - حسینی زاده, مائده AU - صادقی, مسعود AD - سایر AD - استادیار Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 2 IS - 3 SP - 17 EP - 39 KW - مرگ‌اندیشی KW - زهد KW - آخرت KW - اخلاق KW - عشق KW - معرفت DO - N2 - در آثار مربوط به تصوف می­توان دو رویکرد در مواجهه با مرگ را تشخیص داد: در رویکرد نخست مرگ به­عنوان واقعیتی انکارناپذیر پذیرفته بوده و با توجه به عظمت و اهمیت آن سعی در آمادگی برای مرگ و یاد مرگ در دنیاست. در رویکرد دوم عارف از این مرتبه فراتر می­رود و مرگ را به عرصة زندگی می­کشاند و با تجربة فنا (مرگ پیش از مرگ) از تعاریف و چارچوب­های تعریف­شده برای مرگ عبور می­کند. محمد و احمد غزالی نمایندگان مهم این دو رویکرد هستند. امام محمد غزالی که بزرگ­ترین نمایندة اخلاق عرفانی است، بر مبنای دنیاگریزی و آخرت­اندیشی به مسئلة مرگ می­پردازد و با توجه به نگرش اخلاقی خود وجه هلاکت آن را پررنگ می­سازد و بر آماده شدن برای مرگ تأکید می­ورزد. اما محوریت عشق در اندیشة عرفانی احمد غزالی، باعث شده وی به مرگ نیز از این زاویه بنگرد. عشق در نگاه احمد غزالی عامل حرکت انسان برای دیدار با حق است و سالک در این مسیر به فنای عاشقانه دست می­یابد. از سوی دیگر از بُعد معرفت­شناختی دستیابی به مراتب بالای معرفت جز با مرگِ تعینات حاصل نمی­شود. این دو بعد به­طور هماهنگ در اندیشة او با یکدیگر پیوند یافته و در مفهوم عشق تنیده شده­اند. UR - https://jms.ri-khomeini.ac.ir/article_119547.html L1 - https://jms.ri-khomeini.ac.ir/article_119547_77db7c68d822a8c64f362611a0b0d788.pdf ER -