TY - JOUR ID - 119541 TI - مقام ذات و الوهیت حق نزد ابن عربی JO - پژوهش های عرفانی JA - JMS LA - fa SN - AU - بهارنژاد, ذکریا AD - دانشیار دانشگاه شهید بهشتی Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 2 IS - 3 SP - 1 EP - 15 KW - ابن عربی KW - الوهیت KW - ذات KW - حق KW - اسما و صفات KW - عالم KW - تجلی DO - N2 - در این مقاله، دو نظر از نظریات ابداعی و اختصاص ابن عربی بررسی شده‌است: 1. تفکیک میان مقام ذات و الوهیت (اسما و صفات) خداوند. از آنجا که عرفان و به‌خصوص عرفان ابن عربی مبتنی بر نظریة تجلی و ظهور است، دیدگاه او در ساختار همین نظریه قابل فهم و درک است؛ به عقیدة وی، ذات حق به هیچ نحوی از انحا، در عالم ظهور و تجلی نکرده  بر این ساس هم هیچ راهی برای درک ذات خدا در اختیار بشر نیست. ذات او نه تنها در ازل «کنز مخفی» بود، بلکه هم‌اکنون نیز از نظرها نامرئی است. طبق این نگاه به ذات  حق است که ابن عربی مخالف اثبات وجود خدا از طریق براهین عقلی است و معتقد است که ذات حق را تنها از راه شهود باطنی می‌توان فهمید، لیکن از طریق شهود نیز هیچ کس نمی‌تواند نسبت به ذات حق احاطه یابد. این دیدگاه ابن عربی مخالف نظر اهل نظر (متکلمان و حکما) می‌باشد که تلاش بسیاری انجام داده‌اند تا از طریق براهین مختلفی همچون جهان‌شناسی، وجودشناسی، اتقان صنع، برهان‌ صدیقین و مانند آن، وجود خدارا اثبات کنند. 2. همچنین ابن عربی بر اساس محور قرار دادن نظریة تجلی و ظهور بر این باور است که «علم تابع معلوم» است و مقصود وی از «معلوم» وجود خداوند است و می گوید مادام که خداوند خود را در عالم ظاهر وآشکار نساخته‌است، ما نمی‌توانیم به وجود او پی ببریم، زیرا علم و آگاهی ما تابع تجلی و ظهور اوست .این دیدگاه وی نیز در تقابل با دیدگاه متکلمان و حکماست، زیرا آنها بر این باورند که انسان به‌صورت نظری و با قطع نظر از ظهور و تجلی خداوند، می تواند وجود او را اثبات است، نتیجة این دیدگاه اهل نظر این است که «معلوم تابع علم» است و انسان به‌صورت انتزاعی توانائی اثبات وجود خدارا دارد. روش نویسنده در نوشتن این مقاله، روش جمع‌آوری اطلاعات بر اساس متون ابن عربی و توصیفی است. UR - https://jms.ri-khomeini.ac.ir/article_119541.html L1 - https://jms.ri-khomeini.ac.ir/article_119541_eec606a8f9ab3d980a5fff51eba91cc0.pdf ER -